Şofben. kombi, katalitik ve kömür sobalarında yanma olayında havadaki oksijen tüketilir. Yanma olayından sonra da karbondioksit gazı ortaya çıkarak bacadan dışarıya atılır. Cihazın bulunduğu ortama devamlı hava takviyesi sağlanmalıdır. Hava takviyesi sağlanmazsa yanma olayından sonra ortaya karbonmonoksit gazı çıkar. Yeterli hava girmediği için baca da çekiş görevini iyi yapamadığından cihazın bulunduğu mekâna karbonmonoksit gazı yayılır. Karbonmonoksit gazı zehirli ve kokusuz bir gazdır. Teneffüs yoluyla alınan oksijen alyuvarlar yoluyla vücudumuzun hücrelerine dağıtılır. Ortamdaki karbonmonoksit gazı teneffüs yoluyla alındığında alyuvarlara yüklenir. Karbonmonoksit bir daha alyuvarlardan ayrılmaz. Bu durumda vücudumuzdaki hücreler de ihtiyacı olan oksijeni temin edemezler. Beyin hücreleri oksijensiz 5 dakika, kalp hücreleri oksijensiz bir saat, kaslarımız da 9 saat dayanabilir. Ortalama bu sürelerden sonra da hücre ölümleri başlar. Zehirlenen kişiye 5 dakikada müdahale edilmezse beyin hücreleri öleceğinden vücut fonksiyonları da sona erecek ve maalesef ölüm gerçekleşecektir.
Birçok binalarda bacalar yetersizdir. Bazı bacalar şönt dediğimiz müşterek bacadır. Gazla çalışan cihazlara uygun değildir. Baca içerisinde tuğla kırılarak veya çatıdan bir kuş düşerek tıkanmalara sebep olabilir. Üst katlarda bilinçsiz yapılan bir tadilat bacayı tıkayabilir. Bu durumda da mekana gaz sızıntısı olacaktır. Banyo ve tuvalete monteli bacalı şofbenler de ortamdan yeterli oksijen takviyesi alamadığından gaz sızıntısına neden olacaktır. Doğalgaz yandığında su buharı ortaya çıkmaktadır. Nizami olmayan bacalar ortaya çıkan su buharı ile tahrip olabilir. Sızıntı ve tıkanma sebebidir.
Eski binalarımızda kapı ve pencereler ahşap doğramalı olduklarından ortama hava takviyesi sağlarlar. Plastik doğramalı yeni yapılarda kapı ve pencerelerden hava girmez. Mutlaka dış mekândan hava girmesini sağlayacak menfezler yapılmalıdır.
Gazlı cihazlarda hermetik olanlar tercih edilmelidir. Hermetik cihazlar ortamın havasını dolayısıyla teneffüs edeceğimiz oksijeni tüketmez. İhtiyacı olan havayı özel borusu ile dış mekandan temin eder ve ortaya çıkan ekzos gazını da özel bacası ile dışarıya atar.
Toplumumuz karbonmonoksit zehirlenmesi konusunda eğitimsizdir. Eğitim kurumlarımız ve medya aracılığı ile toplum bilinçlendirilmelidir.Yıllardır kombi, şofben ve sobalardan sızan karbonmonoksit gazı yüzünden çok insanımızı kaybettik. Karbonmonoksit renksiz, kokusuz bir gaz olup, zehirlenme belirtisi olarak uyku hali, dalgınlık, baş ağrısı ve gribe benzer etkiler gösterir. Önceden tedbir alınmalı, alarm cihazı, otomatik gaz kesiciler ve benzeri cihazlar mutlaka kullanılmalı ve kullandırtmalıdır.
Banyo ve tuvaletlerinde bacalı şofben ve kombi bulunduranlar, yanma mekânına temiz hava sağlayacak menfez bulundurmayanlar veya bu menfezleri kış nedeniyle tıkamış olanlar her an ölüm tehlikesi ile burun burunadırlar.
Eskiden kullandığımız havagazı zehirli bir gazdı. Şimdi kullandığımız doğalgaz ve bütangazı zehirsiz gazlardır. Yanma olayından sonra ortaya çıkan eksoz gazı sağlığımızı tehdit eder.
Karbonmonoksit zehirlenmesi konusunda 40 yıldan beri çevremdekileri uyarırım. Bilgi birikimimi bir nebze de olsa sizinle paylaşmak istedim. Sağlıklı günler dilerim.
Sevgilerimle,
Karbonmonoksit, bir karbon ve bir oksijen atomundan oluşan molekülün adı. Molekül formülü: CO. Molekül Ağırlığı M: 28.01 g/mol. Renksiz, kokusuz bir gazdır. Bazan görüldüğü gibi, sobalarda mavi bir alevle yanar. Çok kuvvetli bir zehirdir. Solunan havada konsantrasyonu artarsa, kana geçer ve oksijenin taşındığı hemoglobine O2'den daha kolay bağlanır. Yani bütün CO'lar bitmeden O2 bağlanamaz. Bu bakımdan oksihemoglobin meydana gelemez ve kanda karboksihemoglobin artar, dokulara oksijen taşınamaz ve hücre ölümü meydana gelir. CO, kanın hemoglobininin merkez atomu demire bağlanarak ölüme sebep olur. Zehirlenme tablosunda başağrısı, görme bozuklukları, uyku hali, zihni bulanıklık ve koma vardır. Yargı kabiliyeti bozulur ve sezgi kaybolur. Sonuçta kalıcı beyin hasarı meydana gelebilir. Ayrıca nevrasteni, depresyon görülebilir. Belirgin iyileşme durumunu oksijensizliğe ikincil gelişen ansefalopati takib edebilir. Organik psikozlar aylarca sürebilir, fakat sonu nisbeten iyi biter. Tedavisi mekanik bir solunum aracı ile %70 azot ve %30 oksijen verilmesi veya acil durumlarda ağızdan solunum yoluyla yapılır.Endüstride jeneratör gazı, su gazı, kuvvet gazı ve hava gazı içinde kullanılır. Yakıt olarak da kullanılmaktadır.Ayrıca sigaranın içinde de bulunur.Karbonmonoksit
Vikipedi, özgür ansiklopedi
